Liên minh châu Phi đình chỉ tư cách thành viên của Niger

Cuộc đảo chính quân sự vừa qua ở Niger đã tiếp tục làm dấy lên những quan ngại về tình hình chính trị bất ổn của quốc gia Tây Phi này. Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) đã nhiều lần tham gia đàm phán với chính quyền quân sự ở Niger, đồng thời cho biết sẽ sẵn sàng cử quân đội can thiệp để khôi phục trật tự Hiến pháp tại quốc gia này nếu các nỗ lực ngoại giao không mang lại kết quả.

Trong thông cáo đưa ra ngày 22/8, Hội đồng Hòa bình và An ninh AU cho biết đã nắm được thông tin về quyết định kích hoạt lực lượng thường trực của ECOWAS và đề nghị Ủy ban AU đánh giá những tác động về kinh tế, xã hội và an ninh nếu lực lượng này được triển khai.

Các nghị quyết mới nêu trong thông cáo của AU đã được thông qua trong một cuộc họp diễn ra ngày 14/8. Trong đó, AU nhắc lại lời kêu gọi những người dẫn đầu cuộc đảo chính tại Niger lập tức trả tự do cho Tổng thống Mohamed Bazoum.

Sau cuộc đảo chính, ECOWAS đã áp đặt các biện pháp trừng phạt Niger và đang xem xét các phương án nhằm khôi phục trật tự Hiến pháp ở nước này, bao gồm cả khả năng can thiệp quân sự, song vẫn cam kết tìm giải pháp ngoại giao cho cuộc khủng hoảng.

Trước đó, ngày 20/8, phái đoàn đàm phán của ECOWAS đã có cuộc đàm phán chính thức đầu tiên với chính quyền quân sự Niger kể từ khi xảy ra cuộc đảo chính lật đổ Tổng thống Niger Mohamed Bazoum đêm 26/7. Tuy nhiên, cuộc đối thoại kéo dài gần 2 giờ đã không mang lại bất kỳ kết quả đáng kể nào.

Người đứng đầu chính quyền quân sự Niger, Tướng Abdourahmane Tiani cho biết, tham vọng của họ không phải là thâu tóm quyền lực và tuyên bố giai đoạn chuyển giao về chế độ dân sự sẽ không kéo dài quá 3 năm, đồng thời cảnh báo mọi can thiệp từ các nước bên ngoài vào nước này sẽ không dễ dàng. Tuy nhiên, đại diện ECOWAS cho biết nhấn mạnh "giai đoạn chuyển tiếp kéo dài trong 3 năm là không thể chấp nhận được", đồng thời cho biết, ECOWAS muốn lập lại trật tự hiến pháp tại Niger sớm nhất có thể.

Trước đó, ngày 26/7, một nhóm sĩ quan thuộc Lực lượng cận vệ Tổng thống của Niger Mohamed Bazoum đã tiến hành cuộc đảo chính, lật đổ và bắt giam Tổng thống. Hội đồng Quốc gia Bảo vệ Tổ quốc được thành lập để điều hành đất nước và đứng đầu là Tướng Abdurahmane Tchiani.

Cuộc đảo chính quân sự tại Niger đã khiến cộng đồng quốc tế phản đối mạnh mẽ. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc ngày 28/7 ra thông cáo lên án các nỗ lực thay đổi Chính phủ một cách bất hợp pháp ở Niger và kêu gọi trả tự do ngay lập tức cho Tổng thống Mohamed Bazoum.

Thông cáo cho hay: “Các nước ủy viên Hội đồng Bảo an lên án mạnh mẽ những nỗ lực nhằm thay đổi chính phủ hợp pháp của Cộng hòa Niger vào ngày 26/7/2023 một cách vi hiến. Hội đồng Bảo an kêu gọi trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho Tổng thống được bầu cử dân chủ Mohammed Bazoum, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ ông, gia đình và các thành viên trong Chính phủ của ông”./.