Thúc đẩy phong trào sáng tạo khoa học công nghệ thông qua Hội thi, Cuộc thi

Hàng nghìn sáng kiến, sáng chế được ứng dụng vào sản xuất

Được thành lập ngày 17/11/1992 theo Quyết định của Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Quỹ Hỗ trợ Sáng tạo Kỹ thuật Việt Nam (VIFOTEC) đã hoạt động hiệu quả và đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ , được Đảng, Nhà nước, Chính phủ và các nhà khoa học đặc biệt đánh giá cao.

Chia sẻ về những hoạt động nổi bật của Quỹ trong thời gian qua, TS. Lê Xuân Thảo – Phó Chủ tịch thường trực Quỹ VIFOTEC cho biết, trải qua 30 năm xây dựng và trưởng thành, Quỹ VIFOTEC đã tổ chức thành công 27 lần Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam, 16 lần Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật Việt Nam, 17 lần Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc.

Đặc biệt, từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định về việc đồng ý cho tổ chức Giải thưởng sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam, Hội thi và Cuộc thi trên phạm vi toàn quốc, giao cho Liên Hiệp hội Việt Nam và Liên Hiệp hội các tỉnh thành phố tổ chức thành 2 cấp là một bước tiến đột phá của phong trào sáng tạo, cơ bản giải quyết được bài toán về ngân sách cho các địa phương và Trung ương.

Thông qua Giải thưởng, Hội thi và Cuộc thi, các nhà khoa học và sáng tạo cả nước đã ứng dụng thành công và hiệu quả hàng nghìn sáng kiến sáng chế vào sản xuất và đời sống, tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng, đặc biệt làm cho sáng tạo khoa học công nghệ trở thành phong trào tích cực trong các viện nghiên cứu, trường đại học, các doanh nghiệp, trong nhân dân và các cháu thiếu niên nhi đồng.

Nhiều đề tài nghiên cứu khoa học đã được tặng thưởng trong nước và quốc tế. Nhờ có sự chỉ đạo trực tiếp của Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam kiêm Chủ tịch Quỹ mà 63 tỉnh thành đã thành lập Ban tổ chức Giải thưởng, Hội thi và Cuộc thi tại địa phương. 

Cụ thể, về Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam, trong 30 năm qua, Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Quỹ Hỗ trợ Sáng tạo Kỹ thuật Việt Nam – cơ quan thường trực đã tổ chức thành công 27 lần Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam dành cho các công nghệ ưu tiên: Cơ khí tự động hóa; Sinh học phục vụ Sản xuất và đời sống; Công nghệ Thông tin, Điện tử và Viễn thông; Công nghệ Vật liệu mới; Tiết kiệm Năng lượng và sử dụng năng lượng mới; Công nghệ nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và sử dụng hợp lý tài nguyên. Hàng vạn nhà khoa học, nhà sáng tạo và doanh nhân đoạt giải.

Điển hình như tác giả GS Huỳnh Phương Liên với công trình “Hoàn thiện công nghệ sản xuất và đánh giá hiệu quả của vacxin viêm não Nhật Bản”, GS.TS Nguyễn Thu Vân với công trình “công nghệ sản xuất và hiệu quả của bộ sinh phẩm chẩn đoán HBsAg micro – Elisa và vacxin viêm gan B, hay như công trình “Áp dụng công nghệ sản xuất chế phẩm Fito – Biomix RR xử lý rơm rạ tại ruộng thành phân bón hữu cơ cho cây trồng nhằm bảo vệ môi trường của TS Lê Văn Tri, công trình “Nghiên cứu ứng dụng Giếng thăm bê tông cốt thép thành mỏng đúc sẵn liên hệ mối nối cống trong hệ thống hạ tầng kỹ thuật và bảo vệ môi trường của AHLĐ Hoàng Đức Thảo…

Đại đa số các công trình khoa học đoạt giải thưởng đã được áp dụng vào sản xuất và đời sống đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao, góp phần xây dựng và phát triển kinh tế đất nước, giữ vững an ninh quốc phòng, thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và chuyển giao công nghệ vào cuộc sống.

Ngoài ra, Quỹ còn tổ chức Hội thảo thường niên "Sáng tạo Khoa học Công nghệ, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam" vào tháng 8 hàng năm luân phiên tại các tỉnh, thành trong toàn quốc do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ban Tuyên giáo Trung ương, Uỷ ban nhân dân tỉnh phối hợp tổ chức. Hội thảo nhằm mục đích thảo luận, trao đổi các thông tin bổ ích, các kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng các công trình, giải pháp tham gia Giải thưởng, Hội thi; trao đổi kinh nghiệm và biện pháp thúc đẩy việc ứng dụng nhanh các công trình đoạt giải vào sản xuất và đời sống. Đồng thời đ?? xu??t với nhà nước các cơ chế, chính sách khuyến khích và đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ.

Quỹ cũng tổ chức thành công Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc. Thông qua cuộc thi, Quỹ VIFOTEC đã được 3 cơ quan tổ chức Cuộc thi là Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh giao cho làm thường trực Cuộc thi. Từ năm 2004 đến 2020, Quỹ VIFOTEC đã chú trọng phát triển các tài năng khoa học trẻ tuổi nhằm mục đích đào tạo, nuôi dưỡng các nhà sáng chế tương lai. Trong vòng 17 năm qua, mặc dù khó khăn về kinh phí, Quỹ VIFOTEC đã tổ chức hàng năm, được 17 lần Cuộc thi; 55 tỉnh, thành phố tham gia là một minh chứng cho việc Quỹ đã khơi dậy sự đam mê sáng tạo của các em, mong muốn trở thành những nhà sáng tạo, nhà khoa học và nhà sáng chế - những công dân trẻ tài năng của đất nước. Qua 17 lần tổ chức, Quỹ VIFOTEC đã nhận được 7.741 đề tài dự thi và 1425 đề tài đoạt giải.

Về hợp tác quốc tế, hàng năm Quỹ VIFOTEC thành lập các đoàn gồm các em và các công trình sáng tạo xuất sắc đại diện cho Việt Nam tham gia Triển lãm quốc tế về sáng tạo tại các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Malaysia, Indonesia, Đài Loan và Thái Lan. Triển lãm quốc tế dành cho các nhà sáng tạo trẻ  (IEYI) là Cuộc thi khoa học dành cho các nhà sáng tạo trẻ trân thế giới. Đây cũng là nơi kết nối các nhà sáng tạo trẻ từ  11 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới với hàng trăm đề tài tham dự.

Tại đây, các nhà sáng tạo sẽ được chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, học hỏi về những xu hướng công nghệ mới để phát triển sáng kiến, sáng chế của mình. Đoàn Việt Nam đã thường xuyên tham gia và đoạt nhiều huy chương Vàng, Bạc, Đồng.

Ngoài ra, Quỹ VIFOTEC còn tổ chức Đoàn tham dự Triển lãm sáng tạo khoa học công nghệ và đều dành được huy chương. Đoàn Việt Nam tham gia 10 công trình, kết quả đạt được: 4 Huy chương vàng,  2 Huy chương bạc, 3 Huy chương đồng. Riêng năm 2020, 2021, do tình hình dịch bệnh COVID-19 đang bùng phát trên toàn cầu nên việc tổ chức các đoàn ra tạm thời hoãn lại.

Đưa phong trào sáng tạo khoa học công nghệ đi vào chiều sâu

TS. Lê Xuân Thảo cũng cho biết, trong 30 năm qua kể từ khi đi vào hoạt động, Qũy VIFOTEC về cơ bản hoạt động theo đúng tôn chỉ mục địch đã đặt ra: Đã hỗ trợ được cho các đối tượng là các nhà khoa học, các nhà sáng tạo trong cả nước thông qua việc tổ chức các Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam, Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc, Cuộc thi sáng tạo Thanh, thiếu niên nhi đồng toàn quốc, góp phần quan trong trọng việc thực hiện các nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước giao cho Qũy và Liên hiệp hội Việt Nam cũng như các Liên hiệp hội địa phương. Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam VIFOTEC thực sự đã trở thành một phong trào thi đua yêu nước trong các tầng lớp nhân dân lao động và trong các em học sinh, nhi đồng cả nước.

Giải thưởng VIFOTEC đang trở thành Giải thưởng đứng thứ Ba sau Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước. Uy tín của giải thưởng ngày càng thu hút sự chú ý của các nhà sáng tạo công nghệ. Giải thưởng VIFOTEC đã khơi dậy được lòng đam mê khoa học của quần chúng lao động và nhân dân cả nước phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đạt hóa đất nước.

Với hàng nghìn đề tài được ứng dụng vào cuộc sống đem  lại nguồn thu hàng nghìn tỷ đồng cho các doanh nghiệp và các hộ cá nhân. Mặc dù nguồn lực của Quỹ còn hạn ch?? song những gì Quỹ đã làm được cho thấy giá trị thực sự của Quỹ. Giải thưởng của Quỹ ngày càng trở nên uy tín một phần cũng nhờ Hội đồng Giám khảo chấm Giải thưởng là các nhà khoa học hàng đầu, có tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình, công tâm và khách quan trong việc đánh giá các công trình tham dự nên 26 năm qua, Quỹ chưa có trường hợp nào thắc mắc, khiếu nại về Giải thưởng.

“Để phát huy kết quả đã đạt được trong 30 năm qua, Quỹ VIFOTEC sẽ tiếp tục phấn đấu nhiều hơn nữa cùng với các nhà khoa học, các nhà sáng tạo trong cả nước đưa phong trào sáng tạo khoa học công nghệ đi vào chiều sâu, thực chất và có hiệu quả. Đây cũng chính là nội dung quan trọng trong đường lối phát triển đất nước của Đảng ta nhằm thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược: Xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN”, TS. Lê Xuân Thảo cho hay./.