Cán bộ Toà án tỉnh Quảng Ninh có vi phạm hình sự khi tha tù trước hạn cho Phan Sào Nam?

Đến ngày 29/4/2020, Phan Sào Nam được TAND tỉnh Quảng Ninh ra quyết định giảm 19 tháng tù. Sau đó, ông trùm cờ bạc này tiếp tục được giảm thêm 3 tháng 7 ngày tù và ra trại ngày 6/2/2021.

Tháng 4/2021, Vụ Kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự (Vụ 8) Viện KSND tối cao đề nghị, nên Viện KSND cấp cao tại Hà N???i đã ra quyết định kháng nghị đối với các quyết định giảm án cho Phan Sào Nam.

Viện KSND cấp cao tại Hà N???i cho rằng, điều kiện tha tù với phạm nhân có mức án 5 năm gồm chấp hành một phần ba thời hạn tù; có ít nhất 6 tháng hoặc 2 quý liền kề được xếp loại khá trở lên. Tuy nhiên, Phan Sào Nam chỉ được xếp loại Khá trong quý 3 năm 2019, đến quý 4 bị xếp loại Trung bình.

Một căn cứ khác được nêu để giảm án cho ông Nam là lập công khi viết thư vận động một đối tượng v?? nước đầu thú. Tuy nhiên, Viện kiểm sát xác minh và phát hiện, điều tra viên tại Phú Thọ không biết Phan Sào Nam có tác động để đối tượng này đầu thú; không có tài liệu xác định trong khi bị giam, Nam gửi thư vận động ra ngoài.

Về tình tiết tích cực khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của mình gây ra, Viện kiểm sát xác định Phan Sào Nam còn hơn 253.000 USD tại ngân hàng DBS Singapore nhưng lại không khai báo, không tự nguyện giao nộp.

Hội đồng xét xử (HĐXX) giám đốc thẩm TAND cấp cao tại Hà N???i đã tuyên hủy các quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù của TAND tỉnh Quảng Ninh với Phan Sào Nam; đồng thời tuyên bị án này phải tiếp tục chấp hành phần bản án còn lại. HĐXX xác định, TAND tỉnh Quảng Ninh ra quyết định giảm thời gian chấp hành án với Phan Sào Nam là không đủ điều kiện, không có căn cứ pháp luật.

Nhìn nhận từ góc độ pháp lý đối với sự việc trên, Luật gia Nguyễn Thế Hiển, Công ty luật TNHH Trường Sơn (trụ sở tại thành phố Hà N???i) nhận định một số nội dung sau:

* Đối với việc tha tù trước thời hạn có điều kiện của ông Phan Sào Nam:

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì người đang chấp hành án phạt tù có thể được tha tù trước thời hạn khi có đủ các điều kiện sau đây:

- Phạm tội lần đầu;

- Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt;

- Có nơi cư trú rõ ràng;

- Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại và án phí;

- Đã chấp hành được ít nhất là một phần hai mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 15 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn. Trường hợp người phạm tội là người có công v??i cách mạng, thân nhân của người có công v??i cách mạng, người đủ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi thì phải chấp hành được ít nhất là một phần ba mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 12 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn;

- Không thuộc một trong các trường hợp phạm tội quy định tại Khoản 2 Điều này.

Ngoài ra, ông Phan Sào Nam đã được TAND tỉnh Quảng Ninh ra các quyết định giảm án tổng cộng hơn 22 tháng. Theo quy định tại Điểm g, Khoản 3, Điều 2 Nghị quyết 01/2018/NQ-HĐTP (ngày 24 tháng 4 năm 2018) về hướng dẫn áp dụng Điều 66 và Điều 106 của Bộ luật Hình sự về tha tù trước thời hạn có điều kiện thì: “Người đang chấp hành án phạt tù từ 03 năm trở xuống phải có ít nhất 02 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên”. Do đó ông Phan Sào Nam phải có ít nhất 2 quý liên tục liền kề thời điểm xét là Quý 3 và Quý 4 năm 2019 được xếp hạng khá trở lên. Nếu có căn cứ cho thấy ông Phan Sào Nam bị xếp loại chấp hành án phạt tù dưới hạng khá thì ông Nam sẽ không đủ điều kiện để được tha tù trước thời hạn.

* Đối với quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện của các cán bộ TAND tỉnh Quảng Ninh:

Theo quy định tại Điều 356 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 về Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công v?? thì: Người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công v?? gây thiệt hại về tài sản từ 10.000.000 đồng trở lên hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù tối đa lên đến 15 năm. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm, có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.

Do đó, Luật gia Nguyễn Thế Hiển cho rằng nếu có đủ căn cứ cho thấy quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho ông Phan Sào Nam của các cán bộ TAND tỉnh Quảng Ninh đã vi phạm quy định tại Điều 356 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 về "Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công v??" thì những cá nhân đó sẽ bị xử lý hình sự tùy theo tính chất, mức độ vi phạm.

Trước đó, tại Kỳ họp thứ sáu từ ngày 06-08/9/2021, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã xem xét kết quả kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm trong việc xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với phạm nhân Phan Sào Nam tại Trại giam Quảng Ninh.

Theo đó, Trung ương quyết định thi hành kỷ luật cảnh cáo Ban cán sự Đảng TAND tỉnh Quảng Ninh các nhiệm kỳ 2015 - 2020 và 2020 - 2025; đồng thời kỷ luật cảnh cáo các cá nhân liên quan, trong đó có ông Hoàng Văn Tiền, Tỉnh ủy viên, Bí thư Ban cán sự Đảng, Bí thư Đảng ủy, Chánh án TAND tỉnh Quảng Ninh./.