Trình Quốc hội đưa dự án Luật Chuyển đổi giới tính vào chương trình lập pháp

Tiếp tục Chương trình Phiên họp thứ 23, sáng 12/5, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về đề nghị xây dựng dự án Luật Chuyển đổi giới tính.

Trình bày Tờ trình dự án Luật Chuyển đổi giới tính, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) cho biết, hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Bản dạng giới đã được điều chỉnh cơ bản thành Luật Chuyển đổi giới tính. Theo đó, thu hẹp phạm vi điều chỉnh, đối tượng điều chỉnh của dự án Luật; đổi tên Luật Bản dạng giới thành Luật Chuyển đổi giới tính; làm rõ hơn căn cứ chính trị, căn cứ pháp lý; điều chỉnh tương đối nhiều về điều kiện, quy trình, thủ tục chuyển đổi giới tính.

Trên cơ sở đó, đại biểu Quốc hội đã chỉnh lý lại toàn bộ hồ sơ Đề nghị xây dựng Luật, trong đó kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên cứu, xây dựng dự án Luật Chuyển đổi giới tính do Bộ Y tế chuyển đến đại biểu Quốc hội. Vì vậy, bố cục, nội dung trong hồ sơ Đề nghị đã được thay đổi cơ bản; các nội dung đã tiếp thu, chỉnh lý chiếm khoảng 60% dung lượng Đ??? nghị xây dựng Luật.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí cho biết, chính sách của dự thảo Luật được điều chỉnh theo hướng giảm số lần được công nhận giới tính mới từ 2 lần xuống 1 lần trong cuộc đời; bổ sung quy định phải thực hiện can thiệp y học mới được công nhận đã chuyển đổi giới tính.

Trình bày Báo cáo thẩm tra đề nghị xây dựng dự án Luật Chuyển đổi giới tính trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Trần Hồng Nguyên cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan thống nhất với sự cần thiết nghiên cứu, xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính nhằm xác lập cơ chế thực hiện quy định tại Điều 37 của Bộ luật Dân sự năm 2015 là “việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật”; đáp ứng yêu cầu thực tiễn và nhu cầu của một nhóm đối tượng trong xã hội về thực hiện chuyển đổi giới tính để được công nhận và sống với đúng giới của mình.

Về hồ sơ, quy trình lập đề nghị xây dựng Luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật đánh giá cao đại biểu Quốc hội đã tích cực, tâm huyết, với tinh thần cầu thị và ý thức trách nhiệm cao, khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan để bổ sung, hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật. Về cơ bản, hồ sơ bảo đảm đầy đủ các tài liệu theo quy định tại khoản 1 Điều 37 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Về phạm vi điều chỉnh và các chính sách được đề xuất, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với việc thay đổi tên gọi của dự án Luật thành Luật Chuyển đổi giới tính cũng như thu hẹp phạm vi điều chỉnh của Luật để tập trung điều chỉnh vấn đề chuyển đổi giới tính phù hợp với yêu cầu quy định tại Điều 37 của Bộ luật Dân sự.

Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản thống nhất với 4 nhóm chính sách lớn trong đề nghị xây dựng Luật và thấy rằng, các chính sách do đại biểu Quốc hội đề nghị đã có sự kế thừa, sắp xếp một cách hợp lý trên cơ sở tham khảo kết quả nghiên cứu, đề xuất của Bộ Y tế và bảo đảm thống nhất với phạm vi điều chỉnh, tên gọi của Luật đã được thay đổi.

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Bùi Văn Cường cho biết, đây là dự án luật đầu tiên quy định cụ thể về chuyển đổi giới tính, là vấn đề khá nhạy cảm trên thế giới và trong xã hội, còn có quan điểm ý kiến khác nhau. Tuy nhiên với quyết tâm, cố gắng, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí đã hoàn thiện hồ sơ, tài liệu được chuẩn bị khá công phu, bài bản, có sự đầu tư kỹ lưỡng, nghiên cứu chuyên sâu.

Góp ý về một số nội dung liên quan đến đề nghị xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Bùi Văn Cường nhất trí về căn cứ pháp lý và sự cần thiết ban hành Luật nhằm hoàn thiện pháp luật về chuyển đổi giới tính, đảm bảo thực hiện quy định về chuyển đổi giới tính tại Bộ luật Dân sự 2015. Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật đã được đại biểu chuẩn bị khá công phu, đầy đủ, cơ bản đúng theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, hồ sơ đề nghị xây dựng Luật tại Phiên họp thứ 22 (tháng 5/2023) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có điều chỉnh một số chính sách. Do đó, Tổng Thư ký Quốc hội đề nghị khẩn trương tiến hành đánh giá tác động và gửi xin ý kiến các cơ quan về các nội dung được điều chỉnh mới. Đồng thời, nghiên cứu kỹ lưỡng tham khảo kinh nghiệm quốc tế để tiếp tục hoàn thiện hồ sơ, tài liệu đảm bảo chất lượng dự án tốt nhất, có tính thuyết phục.

Tại phiên họp, đại diện Bộ Y tế và Bộ Tư pháp khẳng định, Chính phủ nhất trí về sự cần thiết của việc xây dựng luật Chuyển đổi giới tính. Đồng thời ủng hộ đại biểu Nguyễn Anh Trí trình đề nghị xây dựng Luật; cho rằng dự án Luật này sẽ góp phần thể chế hóa quy định của Hiến pháp, có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích của công dân.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh nhấn mạnh, đối với việc chuẩn bị cho dự án Luật này, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí đã bắt đầu từ rất sớm từ năm 2013, thể hiện quyết tâm rất lớn. Nếu được đồng thuận, dự án Luật này được trình và thông qua thành công, sẽ tạo được dấu ấn tốt cho Quốc hội khóa XV, khi lần đầu tiên thông qua được sáng kiến lập pháp của đại biểu Quốc hội.

Về hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho rằng hồ sơ về cơ bản đã đảm bảo yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đã tiếp thu ý kiến góp ý của các Ủy ban của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành cũng như các tổ chức có liên quan, đủ điều kiện để được xem xét và đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cũng nhất trí với Ủy ban Pháp luật, để đại biểu Quốc hội có thêm thời gian nghiên cứu và hoàn thiện hồ sơ, đề xuất trình Quốc hội dự án luật vào kỳ 8 và thông qua vào kỳ 9 của Quốc hội khóa XV.

Kết luận nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh: Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoan nghênh, đánh giá cao đại biểu Quốc hội đã rất khẩn trương, tích cực, nghiêm túc tiếp thu, hoàn thiện hồ sơ theo ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp thứ 22. Chính phủ cũng đã thống nhất với đại biểu Quốc hội, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao cho đại biểu Quốc hội thực hiện nhiệm vụ này và thực hiện quyền của đại biểu Quốc hội trong sáng kiến lập pháp và Chính phủ cam kết chỉ đạo các Bộ phối hợp chặt chẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho đại biểu thực hiện nhiệm vụ. Tuy nhiên, vẫn còn có ý kiến băn khoăn, nhất là về vấn đề phạm vi thế nào là chuyển đổi giới tính và thời điểm trình Quốc hội.

Tại phiên họp, 100% Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự phiên họp đã thống nhất trình Quốc hội cho ý kiến việc đưa dự án Luật Chuyển đổi giới tính vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Ủy ban Pháp luật báo cáo đầy đủ ý kiến của các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nêu rõ các ý kiến còn băn khoăn về nội dung dự án Luật để trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV tới đây./.