Trừ và phục hồi điểm trên giấy phép lái xe để nâng cao ý thức tài xế

Dự thảo Nghị định nêu rõ 189 hành vi, nhóm hành vi phạm mức bị trừ điểm giấy phép lái xe. Cụ thể, 28 hành vi, nhóm hành vi bị trừ 12 điểm, gồm: Điều khiển xe trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá 80 miligam/100 mililit máu hoặc vượt quá 0,4 miligam/1 lít khí thở; Điều khiển xe trên đường mà trong cơ thể có chất ma túy; Điều khiển xe chở hàng vượt trọng tải cho phép tham gia giao thông ??ược ghi trong Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe trên 150%; Đua xe trái phép, lạng lách, đánh võng, chạy quá tốc độ trên 35km/h; Bấm còi, rú ga (nẹt pô) liên tục trong khu đông dân cư, khu vực cơ sở khám bệnh, chữa bệnh…

Các hành vi bị trừ 10 điểm: Lái xe trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam đến 80 miligam/100 mililit máu, hoặc vượt quá 0,25 miligam đến 0,4 miligam/1 lít khí thở.

Các hành vi được đề xuất trừ 4 điểm gồm: Không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông; không chấp hành hiệu lệnh, hư???ng dẫn của người điều khiển giao thông hoặc người kiểm soát giao thông; lái xe đi vào đường cao tốc, trừ xe phục vụ việc quản lý, bảo trì đường cao tốc; gây tai nạn giao thông không dừng lại, không giữ nguyên hiện trường, bỏ trốn, không ??ến trình báo với cơ quan có thẩm quyền, không tham gia cấp cứu người bị nạn...

Lỗi bị trừ 3 điểm với các hành vi không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của biển báo hiệu, không có tín hiệu cảnh báo khi dừng đỗ xe... mà gây tai nạn.

Lái xe bị trừ 2 điểm như: Điều khiển xe có liên quan trực tiếp đến vụ tai nạn giao thông mà không dừng lại, không giữ nguyên hiện trường, không tham gia cấp cứu người bị nạn; kéo, đẩy xe khác...

Việc trừ điểm giấy phép lái xe đối với người vi phạm sẽ được tự động cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu ngay sau khi quyết định xử phạt có hiệu lực thi hành để quản lý.

Cá nhân thực hiện nhiều hành vi vi phạm hành chính trong cùng một lần hoặc vi phạm hành chính nhiều lần mà bị xử phạt trong cùng một lần, nếu có từ 2 hành vi vi phạm bị trừ điểm giấy phép lái xe trở lên thì chỉ trừ điểm 1 lần với số điểm bị trừ là số điểm của hành vi có quy định bị trừ điểm nhiều nhất.

Người có thẩm quyền trừ điểm giấy phép lái xe thông báo cho người bị trừ điểm giấy phép lái xe biết. Việc thông báo trừ điểm được thực hiện bằng văn bản giấy hoặc bằng hình thức điện tử…

Như vậy, cá nhân có hành vi vi phạm giao thông trong cùng 1 lần hoặc vi phạm nhiều lần nhưng bị xử phạt trong cùng một lúc, nếu có từ 2 hành vi vi phạm bị trừ điểm giấy phép lái xe trở lên thì chỉ trừ điểm 1 lần với số điểm bị trừ là số điểm của hành vi có quy định bị trừ điểm nhiều nhất.

Trường hợp trong một lần trừ điểm mà số điểm bị trừ nhiều hơn số điểm còn lại của giấy phép lái xe thì chỉ bị trừ hết số điểm còn lại của giấy phép lái xe.

Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông ??ường bộ 2024 (Luật số: 36/2024/QH15 ngày 27 tháng 6 năm 2024, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2025), giấy phép lái xe được phục hồi đủ 12 điểm khi chưa bị trừ hết điểm và không bị trừ điểm trong 12 tháng kể từ ngày bị trừ điểm gần nhất. Trường hợp giấy phép lái xe bị trừ hết điểm thì người có giấy phép lái xe không ??ược điều khiển phương tiện tham gia giao thông ??ường bộ theo loại giấy phép lái xe đó.

Sau ít nhất 6 tháng kể từ ngày bị trừ hết điểm, người có giấy phép lái xe phải kiểm tra kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông ??ường bộ, do cảnh sát giao thông tổ chức. Nếu kết quả đạt yêu cầu thì được phục hồi đủ 12 điểm.

Ngoài ra, Bộ Công an còn đề xuất cụ thể về việc phục hồi giấy phép lái xe, nêu rõ trong Điều 58 Chương IV Luật Trật tự, an toàn giao thông ??ường bộ 2024, cụ thể:

Phục hồi điểm giấy phép lái xe đối với trường hợp chưa bị trừ hết điểm và không bị trừ điểm trong thời hạn 12 tháng từ ngày bị trừ điểm gần nhất.

Khi đủ thời hạn 12 tháng, người lái xe có giấy phép lái xe bảo đảm được các điều kiện theo quy định tại Khoản 2 Điều 58 Chương IV Luật Trật tự, an toàn giao thông ??ường bộ 2024 thì hệ thống cơ sở dữ liệu trừ điểm giấy phép lái xe sẽ tự động phục hồi đủ 12 điểm cho giấy phép đó.

Trường hợp người có giấy phép lái xe bị trừ hết điểm, đã tham gia kiểm tra nội dung kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông ??ường bộ theo quy định tại Khoản 3 Điều 58 Chương IV Luật Trật tự, an toàn giao thông ??ường bộ 2024 thì ngay sau khi có xác nhận của cơ quan kiểm tra về kết quả kiểm tra đạt yêu cầu, hệ thống cơ sở dữ liệu kiểm tra kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông ??ường bộ sẽ kết nối đồng bộ dữ liệu sang hệ thống cơ sở dữ liệu trừ điểm giấy phép lái xe để phục hồi đủ 12 điểm cho giấy phép lái xe đó và cập nhật trạng thái phục hồi điểm trên cơ sở dữ liệu, tài khoản định danh điện tử theo quy định.

Việc trừ điểm giấy phép lái xe không phải là hình thức xử phạt vi phạm hành chính nên người vi phạm vẫn phải chịu các mức phạt tiền tương ứng với hành vi vi phạm. Hành vi vi phạm đã bị trừ điểm giấy phép lái xe thì không áp dụng hình thức xử phạt tước quyền sử dụng giấy phép lái xe.

Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, trong 6 tháng đầu năm, toàn quốc xảy ra 12.321 vụ tai nạn giao thông (TNGT), làm 5.255 người chết và 9.599 người bị thương. So với cùng kỳ năm 2023, tăng 1.842 vụ (17,58%), tăng 2.707 người bị thương (39,28%). Nguyên nhân chủ yếu là do người tham gia giao thông ??i không ??úng phần đường, làn đường; vượt xe sai quy định; chuyển hướng không nhường đường; tránh xe sai quy định; sử dụng rượu bia; do người đi bộ không chú ý quan sát...

Luật sư Trương Anh Tuấn (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) cho biết, mỗi năm, ở Việt Nam khoảng 500.000 giấy phép lái xe bị tước có thời hạn. Việc không ??ược phép điều khiển phương tiện có tác động không nhỏ đến các hoạt động đi lại, sản xuất kinh doanh… của người dân. Việc tước giấy phép lái xe đang thực hiện thủ công. Nhiều trường hợp cố tình bỏ giấy phép lái xe dẫn đến lãng phí, tăng chi phí, nguồn lực quản lý, nhưng vẫn chưa quản lý được quá trình chấp hành pháp luật của người lái xe.

Việc trừ điểm giấy phép lái xe là hình thức xử phạt vi phạm hành chính bổ sung, hỗ trợ quản lý việc chấp hành pháp luật của người lái xe sau khi được cấp giấy phép. Quy trình này không có sự tiếp xúc giữa người có thẩm quyền xử phạt và người vi phạm, nên không phát sinh tiêu cực, đồng thời phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế số, xã hội số, khoa học công nghệ ngày càng phát triển.

Ở Pháp, mỗi tài xế có tổng cộng 12 điểm trên bằng lái trong thời hạn 3 năm. Sử dụng rượu hoặc chất kích thích khi lái xe có thể bị trừ 6 điểm, chạy không ??úng tốc độ bị trừ 1 - 6 điểm, chạy xe hai bánh không ??ội mũ bảo hiểm bị trừ 3 điểm... Nếu phạm nhiều lỗi cùng lúc, có thể bị trừ tới 8 điểm.

Hay như Thái Lan mới áp dụng hình thức trừ điểm từ năm 2023. Mỗi tài xế có 12 điểm thường niên. Các lỗi như chạy quá tốc độ, không ??ội mũ bảo hiểm, sử dụng điện thoại di động khi lái xe, không thắt dây an toàn hoặc không dừng xe cho người đi bộ qua đường sẽ bị trừ 1 điểm. Mức điểm trừ cao nhất là 4 điểm áp dụng trong trường hợp đua xe hoặc lái xe khi say rượu, sử dụng ma túy.

Trong khi đó, ông Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, cho rằng đây là giải pháp giáo dục hữu hiệu đối với các tài xế, khắc phục được những nhược điểm của biện pháp xử phạt bấm lỗ, thu giữ giấy phép lái xe trước đây. Đồng thời, quy định này cũng giúp cơ quan quản lý và doanh nghiệp giám sát, theo dõi, đánh giá được việc chấp hành pháp luật của tài xế.

“Nghị định có hiệu lực chắc chắn có tác động mạnh tới ý thức và hành vi của người tham gia giao thông. Nếu ai chưa thực sự ý thức sẽ bị trừ hết điểm và giấy phép lái xe không còn hiệu lực, phải học và thi lại giấy phép lái xe”, bạn đọc Đỗ Anh Sơn (quận Hoàng Mai, Hà Nội) nêu ý kiến./.